Heemkunde Vlaams-Brabant
Activiteiten 2014

Interactief overzicht 2014

Winter- en lenteberichten :

Diner restaurant "Auberge des Princes" 7 maart om 19 u te Kortenberg

Nacht van de Geschiedenis : 25 maart - Ruben Donvil over W.O. I in Oost-Brabant

reis naar West-Vlaanderen in het kader van W.O. I : op 30 maart

Erfgoeddag - thema "Grenzeloos" op zondag 27 april

Cursus Schuttergilden op 27 mei te Erps-Kwerps

voordracht : Erfgoedkoffer voor elke gemeente en voor elke basisschool op 11 juni

expo : "Edegem ooit belangrijker dan Kortenberg" op 11 juni - Bib Kortenberg

"Op die Dunghen" ontvangst heemkring - 24 juni - met o.a. rondrit Aarschot

 

Zomerberichten :

Bezoek kasteel van Buken - Beekhoeve in Wespelaar op 5 augustus

Kazerne Heverlee : museum Sint-Joris - 8 augustus

HistroUZ Leuven : bezoek Sint-Raphaël - 16 augustus

Sint-Margriete-Houtem : bezoek Necropolis te Grimde - 19 augustus

museum Slag bij Halen - 26 augustus

 

Najaarsberichten :

presentatie boek "Kortenberg W.O I" op 13 september

monumentendag en fietstocht : "Kortenberg W.O I" op 14 september

DVD 900 jaar Everberg

bezoek aan Antwerpen : thema "migraties" op 12 oktober

Provinciale Vergadering : thema W.O. I - bezoek Brussel, Tildonk, Haacht : 26 oktober

verhalen "De Groote Oorlog" door Rien van Meensel op 6 november

"Oorlogskeuken" door Eddie Niesten, op 20 november

       

 

 

 


 

Reis naar West-Vlaanderen in het kader van
100 jaar W.O.I : Poperinge, Passendale en Vladslo
op zondag 30 maart 2014

 

 

 

Vertrek met de bus:


Rotselaar:        8 u 05,
Haacht:             8 u 15,
Erps-Kwerps (verkeerslichten Schoonaarde): 8 u 35
Meerbeek:
        8 u 40
Kortenberg:
    8 u 45

 


11 u:

Bezoek aan het Talbothouse te Poperinge met inleiding in de oude Concert Hall, de vertoning van de Happy Hoppers,
bezoek aan het huis, de tuin en de tentoonstelling en een tas Engelse thee.

Het Talbothouse werd in 1915 een ontspanningsoord voor Engelse soldaten. Het huis werd geopend door de Britse legeraalmoezeniers
‘Tubby’ Clayton en Neville Talbot. Een half miljoen Engelse soldaten konden er tussen 1915 en 1918 voor een paar dagen de oorlog
vergeten.

 

13 u: Diner in het restaurant Loonsvijver, Moorsledestraat, 61, 8980 Passendale. Keuze uit 2 menu’s :

 

A. Vismenu

B. Vleesmenu
  • Scampi van de chef
  • Gepocheerde zalmnoot met fijne groenten en witte wijnsaus
  • Dame Blanche
  • Gerookte Ham met meloen
  • Kalkoenhaasje op wijze van de chef
  • Dame Blanche

 

 

15 u:

Bezoek met gidsen aan het Memoriaal Museum Passendaele, de Engelse ‘dug-out’ en aan de Engelse loopgracht in het kasteelpark
in het centrum van Zonnebeke. Het museum herinnert aan de Slag van Passendaele, waarbij in 1917 in honderd dagen tijd een half
miljoen slachtoffers vielen voor een terreinwinst van amper 8 kilometer.


17 u 30:

Bezoek aan het Deutscher Soldatenfriedhof Vladslo, een militaire begraafplaats waar meer dan 25.000 gesneuvelde Duitse soldaten
uit WO I rusten met de befaamde beelden van het treurende ouderpaar gemaakt door Käthe Kollwitz als herinnering aan haar
17-jarige zoon Peter, die in 1914 sneuvelde in Esen
.

 


De prijs voor de daguitstap bedraagt 60 EURO per persoon. De prijs omvat de thee, het diner, de toegangen, de bus en de rondleidingen.
De dranken ’s middags en de fooi voor de chauffeur zijn in het bedrag niet inbegrepen.
Het bedrag is te storten op de rekening op IBAN BE65 0351 8266 6296 --- BIC GEBABEBB van Erfgoedhuis Kortenberg met
vermelding: West-Vlaanderen en de eventuele opstapplaats en de letter van het menu vóór 10 maart 2014.
Men kan ook on-line de deelname bevestigen via het elektronisch verzendingsformulier.
Voor meer inlichtingen kan men terecht bij projectleider Dr. Henri Vannoppen (02/759.61.19 of GSM 0472/99.50.91)

Praktische organisatie van de daguitstap:
Heemkunde Vlaams-Brabant, Erfgoedhuis Kortenberg, Gidsenbond Dijleland en de Vlaams-Brabantse en Brusselse heemkringen.

 

 

 

          naar overzichtstabel

 


 

 

Nacht van de Geschiedenis op dinsdag 25 maart 2014:
Ruben Donvil over W.O. I in Oost-Brabant

 

 

Auteur RUBEN DONVIL
Thema boek '‘De grote oorlog op kleine schaal. De gevechten aan de Getelinie in Oost-Brabant (1914)’
Uitgeverij Davidsfonds te Leuven in 2012
 


De Gete-lijn ging om 3 veldslagen: Orsmaal-Gussenhoven, Halen en Sint-Margriete-Houtem.
Orsmaal-Gussenhoven had een belangrijke Gete-oversteekplaats. Daar vochten de 3de Lanciers-wielrijders van het Belgisch leger. De Belgische luitenant Halleux sneuvelde daar. Halen bleef het bekendst in de geschiedenis met de Slag der Zilveren Helmen. Het Duits plan was duidelijk: de Gete oversteken langs de brug van Halen.
De Belgen wensten de brug van Halen op te blazen om het Duitse leger tegen te houden. Dit mislukte door
de slechte springstof. De Duitsers namen de stad Halen in. Dat was de eerste episode. De Duitse cavalerie nl. het 17de dragonderregiment stond tegen de Belgische karabiniers-wielrijders. De Duitsers vielen aan
richting spoorwegberm, waar de Belgen zaten. Ze wensten de Belgische kanonnen nl. de batterijen op de
Mettenberg en de Bokkenberg uit te schakelen. Dat was de tweede episode. De Duitse cavalerie mislukte
door de holle wegen. De slag van Halen was in West-Europa de laatste slag waar de cavalerie een stormloop te paard met blanke sabel deed. De Duitse kanonnen werden gericht op de IJzerwinningsboerderij.
De Belgen namen deze hoeve in en wonnen de slag van Halen. Dat was de derde episode. Het doel van de
Duitsers was door te breken in de Gete-linie aan de zuidkant via Tienen. In dat kader past de Slag van
St.-Margriete-Houtem.


Organisatie Erfgoedhuis Kortenberg, Davidsfonds Erps-Kwerps en Openbare Bibliotheek Kortenberg
Toegang 5 EURO drankje inbegrepen

 

 

          naar overzichtstabel

 


 

 

Diner op vrijdag 22 maart 2013 in het restaurant
Auberge des Princes te Kortenberg om 19u

 

 

Het diner gaat door in Auberge des Princes, Leuvensesteenweg 531, 3070 Kortenberg (tel. 02/759.33.43)

Keuzecombinatie wat betreft het menu:

Menu A

  • Aperitief: glaasje Cava
  • Voorgerecht: scampi met curry en appeltjes
  • Hoofdgerecht: lottefilet op Oostendse wijze
  • Dessert: dessertbord van de chef met koffie of thee

Menu B

  • Aperitief: glaasje Cava
  • Voorgerecht: rundcarpaccio met ruccola en parmezaanschilfers
  • Hoofdgerecht: lamsfilet met honing-thymsausje en groentjes
  • Dessert: dessertbord van de chef met koffie of thee
   

Menu C

  • Aperitief: glaasje Cava
  • Voorgerecht: scampi met curry en appeltjes
  • Hoofdgerecht: lamsfilet met honing-thymsausje en groentjes
  • Dessert: dessertbord van de chef met koffie of thee

 

Menu D

  • Aperitief: glaasje Cava
  • Voorgerecht: rundscarpaccio met ruccola en parmezaanschilfers
  • Hoofdgerecht: lottefilet op Oostendse wijze
  • Dessert: dessertbord van de chef met koffie of thee

 

   

De prijs bedraagt 50 EURO per persoon. Daarin zijn naast het diner ook de rode en witte huiswijn alsook de waters tijdens de maaltijd begrepen.
Het bedrag te storten op de rekening op IBAN BE65 0351 8266 6296 ---- BIC GEBABEBB van Erfgoedhuis Kortenberg met vermelding‘diner en de letter van het gekozen menu vóór 1 maart 2014’.
Men kan ook gebruik maken van het elektronisch verzendingsformulier.
Voor meer inlichtingen kan men terecht bij projectleider Dr. Henri Vannoppen (02/759.61.19 of GSM 0472/99.50.91)

Heemkunde Vlaams-Brabant, het Erfgoedhuis Kortenberg en de Gidsenbond Dijleland zijn van harte welkom!


          naar overzichtstabel



Erfgoeddag 2014 op zondag 27 april 2014
met als thema ‘Grenzeloos’

 

 

Van 13 tot 18u loopt in het Erfgoedhuis Kortenberg, Dorpsplein, 16, 3071 Erps-Kwerps
de expo ‘Kortenberg grenzeloos of begrensd’.

 

6 thema’s komen aan bod.

 

  1. De begrenzing van een gemeente kan gebeuren met natuurlijke grenzen, bij ons meestal beken.
    Ook tiendenrechten en heerlijkheden uit het Ancien Regime bepalen de begrenzing van onze leefgemeenschappen.
    Hoe stonden onze dorpen tegenover de naburige gemeenten? Waren onze dorpsgemeenschappen begrensd of grenzeloos?

  2. Kortenberg verwierf in twee stappen in 1817 en in 1955 na een heftige strijd de Negenhoek en Sint-Jozef van
    Erps-Kwerps
    .
    Welke motieven speelden hierbij mee? Hoe veranderden de grenzen? Werd Kortenberg daardoor grenzeloos?

  3. Kortenberg verwierf een groot deel van Everberg o.a. de Oude Baan en de Achterenberg in de 1ste helft van de
    19de eeuw. Wensten de ‘Preslekkers’ of de Everbergenaren ‘Waterheren‘ of Kortenbergenaren te worden, begrensd of
    grenzeloos?

  4. De parochie Kwerps is volledig omsingeld door de parochie Erps. Daarnaast zijn er nog de 27 Erpse eilanden in
    Kwerps.
    Er waren de ‘kalbassenoorlogen’ tussen de schoolkinderen van Erps en deze van Kwerps op de grens. Was Kwerps begrensd
    of grenzeloos? Was er een psychologische grens tussen de ‘Heren’ van Erps en de ‘Boeren’ van Kwerps?

  5. Meerbeek had twee fanfares ‘De Duvelen’ (De Ware Vrienden) en ‘De Sussen’ (De Jonge Fanfare), die met de
    verkiezingen tot 1970 scherp tegen elkaar stonden. Was het sociaal netwerk van de twee fanfares begrensd of was het
    grenzeloos?
    Waren gemengde huwelijken mogelijk in Meerbeek, het dorp van de ‘Papboeren’?

  6. In 1976 werd de fusie Kortenberg opgelegd: Kortenberg, Erps-Kwerps - Everberg en Meerbeek vormden voortaan
    één gemeente. Was er gerrymandering of politieke berekening bij deze fusie? Bleven de psychologische grenzen tussen de
    verschillende leefgemeenschappen bestaan? Bleven onze dorpen begrensd of werden ze grenzeloos?

 

 

Er zijn zoals naar gewoonte streekbieren, wijnen, taarten en koffie.


Organisatie:
Erfgoedhuis Kortenberg, Dienst Vrije Tijd Kortenberg, Openbare Bibliotheek Kortenberg en Gemeente Kortenberg

 

          naar overzichtstabel


 

 

 

Cursus schuttersgilden in Vlaams-Brabant en
het Brussels Hoofdstedelijk Gewest

op dinsdag 27 mei 2014

Waar : in het Erfgoedhuis Kortenberg - Dorsplein, 16, 3071 Erps-Kwerps om 20 u

Het Jaarthema 2015 is schuttersgilden in je gemeenten Voordracht met 50 vragen door Dr. Henri Vannoppen
Elke heemkring heeft er iets mee te maken. Bijna elk dorp had zijn schuttersgilde in het Ancien Regime.
Was het een militie ter verdediging van kasteel en dorp? Was het een religieuze vereniging? Was het een sportvereniging? Was het een handbooggilde, een kruisbooggilde of een buksgilde? Was er een Jonkmans of een Oudemansgilde (ongetrouwden en getrouwden)? Waar werd de wip geplaatst? Wie was hoofdman, koning of keizer? Is er nog een breuk of halsketting? Is de ‘caerte’ (de statuten ) nog bewaard? Waar ging men in beroep? Wat aten ze? Hoe gingen ze gekleed? Jouw heemkring heeft er zeker wat mee te maken! Kom dus naar de cursus schuttersgilden.

Toegang: gratis

 

          naar overzichtstabel





Voordracht : ‘Een Erfgoedkoffer voor elke gemeente

voor elke basisschool’

 

Datum : op woensdag 11 juni 2014 door Korneel Paenen.

In 2013 stelde de heemkring ‘Hobuechen 1135’ zijn Erfgoedkoffer Hoboken voor. Wie Hoboken zegt denkt aan de ‘beerscheppers’ of de ‘strontboeren ‘ van Hoboken met kruiwagen en beerton, (de landelijke fase), aan de scheepswerf van Cockerill (de industriële fase) aan de Hertog van Ursel en de kasteeltjes zoals het rococokasteel Domein Sorghvliedt (de adellijke fase) . In 2006 telde Hoboken 34.000 inwoners en sinds 1983 is het een deel van Groot-Antwerpen. Korneel Paesen, co-voorzitter van de heemkring en 40 jaar onderwijzer in de basisschool in Hoboken, komt met zijn ploeg naar Kortenberg om hun Erfgoedkoffer voor te stellen. Er komt heel wat aan bod: de spelrecreatie, de geschiedenis van het dorp, het eerbetoon aan de gezagdrager, de puzzel, het verhaal van ‘Nello en Patrache’, de kleermaker, een verhaal maken en de budgettering. Eigenlijk een uitdaging voor alle basisscholen, heemkringen, gidsen en openbare bibliotheken, maar ook voor de ouders en grootouders, die hun verleden willen doorgeven aan hun nageslacht.

Waar : De voordracht gaat door in de Openbare Bibliotheek, Dr. Victor De Walsplein, 30, 3070 Kortenberg om 20 u.

Organisatie: Erfgoedhuis Kortenberg, Openbare Bibliotheek Kortenberg, Heemkunde Vlaams-Brabant, Gidsenbond Dijleland. Toegang: 5 EURO drankje inbegrepen.




          naar overzichtstabel





Expo ’Edegem ooit belangrijker dan Kortenberg… of het

verhaal van Edenghem over Eegenhoek naar Negenhoek’

 

Edegem kwam grofweg overeen met het noorden van de oude gemeente Kortenberg en behoorde voor het grootste deel oorspronkelijk tot Erps.. De naam Edegem is Frankisch en verwijst naar een hofstede van de lieden van Edo. Het Hof van Edegem kwam in de middeleeuwen aan de Benedictinessenabdij van Kortenberg. De kapel in de Kapellestraat uit 1661 was een grenskapel.

In 1680 kwam Erps nog tot voor de ingangspoort van de abdij van Kortenberg in de Minneveldstraat. Het Eyckenveld tussen de Minneveldstraat en de Leuvensesteenweg en zelf tot aan de Edegemstraat werd langzamerhand door Kortenberg ingenomen. De abdij van Kortenberg in de Kloosterstraat, de huidige Minneveldstraat, werd opgericht op de grens met Erps. De meier van Erps had in 1680 nog een stuk land gelegen op Erps tegenover de abdij, dus aan de noordzijde van de Minneveldstraat. Pastoor Cornelius Van Langendonck, parochieherder van Erps van 1693 tot 1727, gaf een degelijke beschrijving van de processieweg van Erps. De Sint-Amandusweg was de lange processie op de zondag na St.-Jan-Baptist (24 juli). We laten pastoor Van Langendonck aan het woord: “En alsoo door die Bleuckestraete tot aen Ste Amandusgat alwaer men op het velt gaet door terwe, coren, haver, gerst of wat het sijn mach tot recht op eene stucke oft daeromtent int velt ende alsoo compt men op den wegh van het pachthof van Wijnegem naer het clooster”. De processie ging langs de Minneveldstraat en aan de abdij gaf de pastoor van Erps tweemaal de zegen. Vervolgens ging het langs de Karterstraat en de Stationsstraat en dan sloeg men de weg in naar Edegem naast het Craboullehof. Pastoor Van Langendonck beschreef deze weg als volgt: “Dan volgde hij deze weg tot in de kercke van het clooster (abdijkerk van Kortenberg) alswaer den pastoir twee mael de benedictie geeft ende uytcomende draait men ter sclincke hant inne tot aen eene straete comende van achter Cortenberghe en met die straet compt men tot aen die Crabulle ( Karterstraat, Stationsstraat)”. Zo gaat men de Negenhoek in: “naer Edighem tot aen een straete bij Gillian Gilkens huys lopende naer die kercke straete recht het velt in naer Mechelen”. Via de Edegemstraat, de Kapellestraat, de Hofstraat, de Kerkhoflaan en de Erpse straat ging de processie het veld in langs de weg naar de Vossenputten. Historische bronnen (kaarten en handschriften) geven het Eyckenveld onder Erps of ruim gezien het gebied tussen de Minneveldstraat en de Edegemstraat. In 1819 werd de Erpse Negenhoek door de gemeente Erps-Kwerps afgestaan aan de gemeente Kortenberg. Parochieel gebeurde dit eerst in 1893. In 1955 werden de Erpse Negenhoek, St.-Jozef en de oostzijde van de Hertog Jan II-laan door de gemeente Erps-Kwerps verplicht afgestaan aan de gemeente Kortenberg. De Alaertstede werd het pachthof ‘De Drie Koningen’. Het Crabouillehof werd het kasteel Houtart dat in 1914 door Duitse soldaten werd afgebrand. Op Edegem had men een kamme of brouwerij in de Kapellestraat, een slagmolen in de Engelenstraat, het pachthof van het Gasthuis van de abdij van Kortenberg in de Hofstraat en het pachthof van Sint-Jansgasthuis te Brussel in de Engelenstraat. Rond 1900 was er een vuurmolen in de Engelenstraat en een maalderij in de Kapellestraat. De Koninklijke Fanfare Vlamingen Vooruit werd in 1875 opgericht en had haar eerste lokaal in de herberg Banken, een deel van De Rode Kous in de Engelenstraat. Het pensionaat werd het UPZ Sint-Jozef. Dat alles en veel meer nog vindt u op de expo.

Organisatie: Erfgoedhuis Kortenberg, Openbare Bibliotheek Kortenberg met steun van de Gemeente Kortenberg.

Plaats: Openbare Bibliotheek Kortenberg

Toegang: gratis

De expo loopt van 5 tot 21 juni 2014 tijdens de openingsuren van de openbare bibliotheek.

 



Speciale rondleiding op 11 juni 2014 om 19u voor de
voordracht over de Erfgoedkoffer.

 

          naar overzichtstabel


 

Ontvangst van de heemkring 'Op die Dunghen' uit

Den Dungen in Noord-Brabant (Nederland)

te Kortenberg op zondag 24 juni 2014

 


De 12de uitwisseling tussen Noord-Brabant en Midden-Brabant heeft plaats op zondag 24 juni 2014. Na een ontvangst  met koffie/thee en Everbergse 'broektessen' leidden Dr. Henri Vannoppen en Willy Vander Velden, voorzitter van de Gidsenbond Dijleland onze Nederlandse collega’s naar Aarschot (’s Hertogenmolens en  begijnhof) , de abdij van Tongerlo met het 'da Vincimuseum' en Diest (het graf van Prins Filips-Willem, de zoon van Willem van Oranje, in de Sint-Sulpiciuskerk, het Hof van Nassau en de Warande). Het geheel wordt in het Erfgoedhuis Kortenberg afgesloten met een receptie en een Brabantse koffietafel. Onze Nederlandse collega’s hebben zo het Hageland en de Zuiderkempen leren kennen.

In 2015 gaat Midden-Brabant naar Nederland.

 

 

          naar overzichtstabel


 

Bezoek aan Buken op dinsdag 5 augustus 2014

 

Samenkomst aan het Kasteel Ter  Buken, Haachtstraat, 119-122 te 3020 Veltem-Beisem (Herent) om 19u.

Het kasteel van Buken ligt op Beneden-Veltem (gemeente Herent) . Het was oorspronkelijk een pachthof, het Hof ter Eycken. De bekende familie de Tassis, later von Thurn und Taxis was er een tijd eigenaar van. Later werd het pachthof uitgebreid met een landhuis. François Caïmo, burgemeester van Buken van 1830 tot 1854, woonde er. Later werd dit het Claeskasteel en het kasteel van Professor Paul Simonart, burgemeester  van Veltem-Beisem. De Heer Hans Vanoorbeek werd in 2007 de nieuwe eigenaar van dit classicistisch kasteel, dat hij volledig liet restaureren.
Dr. Henri Vannoppen is hier onze gids.

Bezoek aan de Beekhoeve, een 18de eeuws pachthof bij de Vaart op het grondgebied van Wespelaar. De eigenaar Rudy Peeters, Beekstraat, 4 te 3150 Wespelaar (Haacht) heet ons hier welkom. Willy Vander Velden, voorzitter van de Gidsenbond Dijleland is hier onze gids.

Drankgelegenheid in Tref-Punt, de vroegere pastorij van Buken, naast de kerk van Buken.

Deelname: gratis.

 

 

          naar overzichtstabel


 

 

Bezoek aan het Museum Sint-Joris

op vrijdag 8 augustus 2014

 


Samenkomst aan de E. de Hemptinnekazerne, Hertogstraat te 3001 Heverlee om 10 u.

Liefst de auto’s opvullen.
Met museum in Blok G  geeft een beeld van het reilen en zeilen binnen het Belgisch leger van 1830 tot nu. De kazerne van Heverlee is een samenvloeisel van  drie cavalerie-eenheden. Bij de ingang van de kazerne worden de identiteitskaarten afgegeven en vervangen door een batch. Parkeer-en drankgelegenheid in de kazerne zelf.


Deelname: gratis

 

 

          naar overzichtstabel


 

Bezoek aan HistraUZ museum te Leuven

op zaterdag 16 augustus 2014.

 


Samenkomst om 15u aan de Universitaire kliniek Sint-Rafaël, Kapucijnenvoer, 35 te 3000 Leuven.


De tentoonstelling  is opgesteld in een 20tal oude patiëntenkamers  en geeft een beeld van de geneeskunde in het Leuvense  in de 19de en 20ste eeuw. Het museum is sedert 2010 toegankelijk voor het publiek.  Het geheel laat zien hoe de medische wereld is geëvolueerd en hoe de Leuvense universitaire ziekenhuizen met enkele bedden zijn gestart en momenteel zijn uitgegroeid tot één van de grotere ziekenhuizen in West-Europa. Het bezoek past in ons jaarthema ‘geneeskunde-volksgeneeskunde’

Deelname 4 EURO te storten op de rekening op IBAN BE65 0351 8266 6296 BIC GEBABEBB van Erfgoedhuis Kortenberg vóór 1 augustus 2014. Men kan ook gebruik maken van het elektronisch verzendingsformulier.

 

 

          naar overzichtstabel


 

Bezoek aan Sint-Margriete-Houtem en

 

aan de Necropolis te Tienen-Grimde

 

op dinsdag 19 augustus 2014

 


We komen om 19u samen op de Grote Markt te Tienen en vullen de auto’s op. Dit omwille van de beperkte parkeergelegenheid op beide locaties.

Vandaar rijden we naar de Necropolis  in het Sint-Pieterskerkje in de Pastorijstraat, 6 te 3300 Tienen. Het is een
laat-romaans kerkje met gotische invloeden. Het was de parochiekerk tot op Aandoren een nieuwe kerk werd gebouwd. Door verwaarlozing lag het kerkje in 1913 in puin.  Oorspronkelijk werden 145 Belgische soldaten begraven in de vervallen romaanse St. Pieterskerk van Grimde. Lucien Beauduin, liberaal senator en gemeenteraadslid van Tienen en eigenaar van de suikerfabriek van Tienen betaalde de restauratie van het kerkje van Grimde. Toen deze Necropolis in 1928 ingehuldigd werd  lagen er nog graven van 139 Belgische soldaten. Generaal-majoor Guffens overleed in 1943. Hij wenste als 140ste bijgezet te worden in deze Necropolis, wat gebeurde na W.O. II.

We rijden nu naar het militair kerkhof van Sint-Margriet-Houtem op de hoek van de Wijngaardstraat en de Oplintersesteenweg. Het doel van de Duitsers was door te breken in de Getelinie aan de zuidkant via Tienen. In dat kader past de Slag van St.-Margriete-Houtem op de Zeven Zillen op 18 augustus 1914. In Kumtich had de Belgische generaal Baix zijn hoofdkwartier. Hij wenste het Belgisch leger te laten terugtrekken  naar de forten van Antwerpen. Kolonel Guffens en het 22ste linieregiment moesten daarom voor tijdwinst zorgen. Op 12 augustus 1914 vestigde de staf van het Belgische 22ste linieregiment zich in Sint-Margriete-Houtem. In Grimde lag het Belgische 3de linieregiment. Op 18 augustus 1914 zag men Duitse soldaten in Neerlinter. Duitse vliegmachines van het type ‘Taube’ spioneerden naar Belgische kanonnen (artillerie) . Er ontstond paniek bij de Belgen en die trokken zich terug uit voorposten zoals Neerlinter. De Duitsers staken gewonde Belgische soldaten dood met de bajonet en vernielden de kanonnen en de caissons of munitiewagens, die door paarden getrokken werden.  De Duitse troepen hadden een overwicht van 6 tegen 1.  Koning Albert I gaf het bevel om het Belgisch leger terug te trekken, maar het bevel kwam niet toe. Kolonel Guffens gaf de Belgische soldaten dan toch het bevel tot terugtrekking. Dat liep faliekant af voor het 22ste linieregiment. De Duitse soldaten vielen Grimde aan. Generaal Baix gaf de soldaten het bevel om via Kumtich terug te trekken naar Leuven. De officieren zagen de cavalerie als de elite en de infanterie waren maar de linietroepen, maar de tijd van de ruiters te paard behoorde tot het verleden. De militaire begraafplaats te Houtem was het graf van 175 Belgen meestal van het 2de en 22ste Liniergiment en van 77 Duitsers. De graven van deze laatsten werden later naar Duitse kerkhoven in Vlaanderen overgebracht. 
Ir. Rudy Janssens is onze gids.
Na de rondleiding is er drankgelegenheid. 

Deelname : gratis.

 

 

          naar overzichtstabel


 


Bezoek aan het Museum van de Slag bij Halen

op dinsdag 26 augustus 2014

 

 


Samenkomst aan het museum Rotemstraat, 14 te 3545 Halen  om 19u.


Bereikbaarheid  via E314 (Bertem-Lummen) afrit 25 (N2) . Rechts afslag Halen-centrum. Bruine bewegwijzering 'Museum 1914' volgen over 3 km.


De Getelijn ging om 3 veldslagen: Orsmaal-Gussenhoven (10 augustus 1914) , Halen (12 augustus 1914) en Sint-Margriet-Houtem en Grimde (18 augustus 1914) . Het ging hier om de bewegingsoorlog van 10 tot 18 augustus 1914.
Halen bleef het bekendst in de geschiedenis. Het Duits plan was duidelijk.  Ze wensten de Gete over te steken langs de brug van Halen. De Duitsers droegen ‘feldgrau’ en vielen minder op. De Belgen droegen een blauwe tenue. Eerst in 1915 kregen ze kaki. De karabiniers vochten met een hoed met opgeslagen rand en met een geweer.


Generaal De Witte vergaderde met zijn officieren in een café te Kortenaken Twee jongere officieren kapitein -commandant Tasnier en luitenant-stafadjunct Van Overstraeten (generaal Raoul Van Overstraeten, die later in Erps-Kwerps woonde) (R.DONVIL, p. 71) stelde voor om geen charges te laten uitvoeren door lansiers- en gidsenregimenten (de cavalerie) , alhoewel De Witte een duidelijk verdediger van de cavalerie was. De jonge officieren stelden voor om de cavalerie te laten vechten met een karabijn, dus met een vuurwapen dat veel sneller is,  en niet met sabels en lansen. Ze moesten doen zoals de infanteristen. Generaal De Witte gaf toe.  L.TASNIER en R.VAN OVERSTRAETEN schreven  te Brussel in 1923 'La Belgique et la guerre , deel III Les opérations militaires'.

De Belgische legerleiding vond de volgende punten langs de Netelinie in Halen belangrijk:
1. De brug over de Gete
2.  Het station en de  spoorwegberm
3. De hollewegen en velden tussen Loksbergen en Halen en de IJzersteenhoeve.


De Belgen wensten de brug van Halen op te blazen om het Duitse leger tegen te houden. Dit mislukte door de slechte springstof. De Duitsers namen de stad Halen in. Dat was de eerste episode.


De Belgische karabiniers-wielrijders verplaatsten zich naar het station en de spoorwegbocht van Halen. Ze verschansten zich achter de spoorwegberm. De Duitsers zaten in de kleine straatjes van Halen als ratten in de val door de trechtervorming.
Kapitein-stafadjunct Georges Panquin werd geraakt aan het hoofd en sneuvelde (R.DONVIL, p. 82) . Zijn vader generaal Panquin woonde in een villa langs de Mechelsesteenweg te Erps-Kwerps De gesneuvelde Panquin gaf zijn naam aan de Panquinkazerne te Tervuren.  De Duitse cavalerie nl. het 17de dragonnerregiment stond tegen de Belgische  karabiniers-wielrijders. De Duitsers vielen aan richting spoorwegberm. Ze wensten de Belgische kanonnen nl. de batterijen op de Mettenberg en de Bokkenberg uit te schakelen. Dat was de tweede episode. De Duitse cavalerie mislukte door de holle wegen. Dat was een voordeel voor de Belgen. De Duitsers waren te paard, wat daar minder handig was, de Belgen niet.


De slag van Halen was in West-Europa de laatste slag waar de cavalerie een stormloop te paard met blanke sabel deed. Bij de Duitse cavalerie was er nog heel wat adel. De Duitse kanonnen werden gericht op de IJzerwinningsboerderij. De Belgen namen deze hoeve in en wonnen de slag van Halen. Dat was de derde episode. De Duitsers verloren de slag van Halen omdat ze zich niet aanpasten. Het principe dat de cavalerie te paard vecht was voorbijgestreefd. Waterloo was lang voorbij. Zo ontstond de mythe van de slag der Zilveren Helmen, naar het gedicht van pastoor Cuppens van Loksbergen. De meeste Duitse kurassiershelmen, waren echter niet van zilver, wel van staal. Generaal De Witte (+1933) werd door koning Albert I in de adel verheven. Het werd Baron de Witte de Haelen. 170 Belgische soldaten sneuvelden tegenover 111 Duitse. De Belgische  2de legerdivisie vertrok na Halen naar Sint-Joris-Winge.


Drankgelegenheid in het Streekmuseum Reinvoart in Loksbergen, Hagelandstraat, 1 te 3345 Halen bekend om zijn ‘kap en neusdoek’ en zijn klompen


Deelnameprijs: 6 EURO te storten op de rekening  BE65 0351 8266 6296 van Erfgoedhuis Kortenberg vóór 1 augustus 2014 . Men kan ook gebruik maken van het elektronisch verzendingsformulier.

 

 

          naar overzichtstabel


 

Presentatie van het boek ‘Kortenberg in W.O. I’

op zaterdag 13 september 2014

 


Op zaterdag 13 september 2014 om 15 u wordt het boek ‘Kortenberg in W.O. I’ voorgesteld in het Erfgoedhuis Kortenberg, Dorpsplein, 16 te 3071 Erps-Kwerps.  Maurice Vanderauwera zorgde voor de redactie. De 18 auteurs: Pierre Angelroth (+), Emiel De Koninck (+), Gaston Dons, Georges Feron ( +), Ernest Gillioen, Marleen Janssens-Van Moer, Paula Lelong, Monique Meys, Louis Michiels( +), Roger Mollie, Maria Rütten, Hendrik Trappeniers, Walter Sevenants, Maurice Vanderauwera, Petra Vandermeiren, Marie-Josèphe Vander Reydt (+), Dr. Henri Vannoppen en Marie Vannoppen-Van Tilt (+) zorgden voor 52 artikelen.

 

Het boek wordt voorgesteld door:

- Dr. Henri Vannoppen, Voorzitter van het Erfgoedhuis Kortenberg
- Chris Taes, Burgemeester van Kortenberg
- Ir. Rudy Janssens, Voorzitter van Heemkunde Vlaams-Brabant

Het geheel wordt gevolgd door een receptie.
Het boek kan afgehaald worden met de receptie en met Monumentendag op zondag 24 september 2014 tussen 10 en 18u.

 

 

          naar overzichtstabel



Monumentendag met de expo en de fietstocht

 

‘Kortenberg in W.O. I’ op zondag 14 september 2014

 

 


Plaats: Erfgoedhuis Kortenberg, Dorpsplein, 16, 3071 Erps-Kwerps


Timing: 10-18 u


Fietstocht van 14 km: vertrek aan het Erfgoedhuis Kortenberg om  14u


Het Erfgoedhuis Kortenberg organiseert in samenwerking met de Raad der Vaderlandslievende Verenigingen, met de Cultuurdienst Kortenberg en met de Gemeente Kortenberg de expo ‘Kortenberg in W.O. I’. Ook de collecties Buelens en Van Och vinden we op de expo terug. Op de expo komen de volgende onderwerpen aan bod: de Duitse inval, gijzelaars, vluchten, krijgsgevangenen en ondergedoken soldaten, het IJzerfront, collaboratie, verzet, het dagelijks leven en de herdenkingscultuur. De oorlogsslachtoffers bij de Duitse inval, bij de Slag aan de IJzer, bij de Loopgravenoorlog en  bij het Eindoffensief worden gedetailleerd behandeld. Er is ook een speciale catalogus van de expo gratis ter beschikking.

Tegelijk verschijnt het boek ‘Kortenberg in W.O. I’ geschreven door 18 auteurs. De fietstocht ‘Kortenberg in W.O. I’ om 14u loopt langs alle plaatsen in de 4 deelgemeenten van Kortenberg, die verband houden met W.O. I.

 

 

          naar overzichtstabel


 

DVD 900 jaar Everberg

 


Het Erfgoedhuis Kortenberg en de heemkring Het Prinsdom Everberg werkten mee aan de viering van 900 jaar Everberg. Johan Christiaens zorgde voor een DVD over dit feestelijk gebeuren.  Deze DVD is te bekomen door 12 EURO te storten op de rekening BE34 9730 3918 3990 van ‘900 jaar Everberg’, Europastraat, 18, 3078 Everberg (Jeanine Bormans-Claeys GSM 0476/22 1844)

Organisatie: Erfgoedhuis Kortenberg, Gidsenbond Dijleland en Heemkunde Vlaams-Brabant.

Contactpersoon Dr. Henri Vannoppen (tel. 02/7596119) .

 

 

          naar overzichtstabel


 

Bezoek aan Antwerpen rond migraties
op zondag 12 oktober 2014

 


Vertrek :

Rotselaar  8 u
Haacht-brouwerij  8 u 15
Erps-Kwerps Schoonaarde  8 u 35
Meerbeek  8 u 35
Kortenberg  8 u 45
Weerde    9 u 15

 

Programma :

10 u

Geleid bezoek aan het Red Star Linemuseum in de Montevideostraat, 3,
2000 Antwerpen bij het Kattendijkdok
   
 
De Red Star Line was de Belgische rederij die een geregelde dienst onderhield tussen Antwerpen en New-York.  Tussen 1873 en 1934 bracht ze meer dan 2 miljoen passagiers of gelukzoekers heen en terug in een reis die gemiddeld 10 dagen duurde. Het museum dat in 2013 geopend werd in drie originele vertrekloodsen  geeft een overzicht van de migratie naar Amerika, het beloofde land voor velen. Twee gidsen leiden ons in het museum  rond langs 8 thematische  omgevingen: het reisbureau in Warschau,  een treincoupé,  de stad Antwerpen, het Red Star Line-gebouw in de haven, het dek van een oceaanstomer, het leven aan boord van een schip,  de aankomst op Ellis Island voor de haven van New-York  en een nieuwe toekomst in de VS.
   

12 u :

Vrije eetgelegenheid in het centrum van Antwerpen, in de omgeving van het stadhuis
   

14 u :

Geleid bezoek aan het Museum Plantijn-Moretus op de Vrijdagmarkt
nrs. 22-23 te 2000 Antwerpen
   
 
Christoffel Plantijn was een boekdrukker uit Frankrijk, die zich in 1549 te Antwerpen vestigde. Zijn belangrijkste werk is de Biblia Regia.  Zijn dochter Martina Plantijn  huwde Jan Moretus of Johan Moerendorf, die de drukkerij van zijn schoonvader verderzette. In het museum vinden we de twee oudste bewaarde drukpersen ter wereld van rond 1600. De grote bibliotheek werd in 1640 ingericht door Balthasar I Moretus. De binnenplaats van het museum of de tuin kreeg zijn huidige vorm in 1639. Het museum is een prachtig geheel erkend als werelderfgoed. Twee gidsen leidden ons rond in dit museum dat de migratie van Frankrijk naar Antwerpen weergeeft.

 

Strikt beperkt tot 30 personen.
Snel aanmelden bij projectleider Dr. Henri Vannoppen (tel/ 02/759.61.19 of GSM 0472 99 50 91 ).

Prijs 43 EURO te storten op de rekening op IBAN BE65 0351 8266 6296 BIC GEBABEBB van Erfgoedhuis Kortenberg vóór 1 oktober 2014. Men kan ook via het elektronisch verzendingsformulier. In de prijs zijn begrepen:  de bus, de toegangen en de gidsen. In de prijs zijn niet inbegrepen het diner de dranken ’s middags en de fooi voor de chauffeur.

 

 

          naar overzichtstabel


 

Provinciale vergadering Heemkunde Vlaams-Brabant te

Haacht op zondag 26  oktober 2014 rond W.O. I

 


Vertrek:

Rotselaar 8 u 30
Haacht-brouwerij 8 u 40
Buken 8 u 42
Beisem kapel  8 u 43
Erps-Kwerps 8 u 45
Meerbeek 8 u 50
Kortenberg 8 u 55
Zemst 9 u 10

 

Programma :

9   u 3 0  koffie in Den Breughel (gemeentehuis Haacht) , Wespelaarsesteenweg 85, 3150 Haacht
10 u     welkom door Dr. Bart Minnen, voorzitter van de gastheemkring Hagok
-) woordje van burgemeester Edmond Fillet
-) voorstelling dagprogramma door Ir. Rudy Janssens, voorzitter van Heemkunde Vlaams-Brabant



Voordrachten:

 

10 u 20 Dr. Luc Vandeweyer ’ Het leven in W.O.I in de stad’
10 u 50 Dr. Henri Vannoppen ’Het leven in W.O.I op het platteland’
11 u 20 overhandiging van De Prijs voor Heemkunde  2014 aan de Koninklijke Heemkundige Kring
De Botermolen van Keerbergen. Laudatio door Dr. Henri Vannoppen
11 u 30 receptie aangeboden door de gemeente Haacht

 

Middagmaal :

12 -14 u: diner in de Zaal Familia te Tildonk. Het diner omvat :
                     - vidé
                     - varkensgebraad met vleesjus, erwten en wortelen , kroketjes
                     - gebak en koffie


Namiddag :


14 u 30 tot
16 u 15
bezoek aan de prestigieuze expo ‘14-18, dit is onze geschiedenis’ in het
Legermuseum te Brussel
   
16 u 45 bezoek aan het Belevingscentrum van W.O. I  in het Ursulinenklooster van Tildonk en afsluiting met een korte receptie ter plaatse.



De prijs bedraagt 59 EURO per persoon te storten op de rekening BE96 7343 2312 6005 van Heemkunde Vlaams-Brabant vóór 1 oktober 2014. In de prijs zijn begrepen: de voordrachten, de bus, de bezoeken, de documentatie,  het diner en de receptie. In de prijs zijn niet inbegrepen de dranken ’s middags en de fooi voor de chauffeur.


Inlichtingen: projectleider Dr. Henri Vannoppen (tel/ 02/759.61.19 of GSM 0472 99 50 91 ) of secretaris Gust Vandegoor (tel. 016/60.10.64) .


Organisatie: Heemkunde Vlaams-Brabant en de gastheemkring Hagok met medewerking van de gemeente Haacht
                                   Ir. Rudy Janssens                             Gust Vandegoor   
                                        Voorzitter                                            Secretaris

 

          naar overzichtstabel


 

 

De Groote Oorlog in Vlaams-Brabant’.

Verhalen door Rien van Meensel

op donderdag 6 november 2014 om 14 u

in de openbare bibliotheek van Kortenberg

 

 


Rien Van Meensel vertelt geen geschiedenis, maar wel de verhalen van gewone mensen, toen leven overleven werd, toen vader en moeder niet wisten of hun jongen nog leefde aan het verre front of ergens anders als gedeporteerde. Een tijd waarin het iedereen voor zich werd...
Een “Klein” verhaal uit de grote oorlog

Met de steun van de provincie Vlaams-Brabant.


Toegang gratis.

 

          naar overzichtstabel


 


Voordracht ‘De Oorlogskeuken:

Tweemaal oorlog, driemaal honger’

door Eddie Niesten

op donderdag 20 november 2014 om 20 u

 


Eddie Niesten behandelt tijdens deze lezing de voedingsgeschiedenis van de twintigste eeuw die sterk wordt gekleurd door de twee wereldoorlogen en de crisisperiode van het interbellum. Driemaal komt de pas verbeterde voedselsituatie van de globale bevolking in het gedrang en moet deze weer haar toevlucht nemen tot beproefde armoerecepten. Bovendien bepalen de gebeurtenissen tussen 1914 en 1944 in grote mate het beleid dat achteraf zal gevoerd worden. ‘Nooit meer honger’ wordt evenzeer als ‘Nooit meer oorlog’ een soort van begrijpelijke leidraad. Tot in het ongerijmde, als de te overvloedige en ongecontroleerde productie voor onder meer melkplassen en boterbergen zorgt.

De kennis van die periode in de culinaire geschiedenis van ons land laat bovendien toe om ook heel wat andere aspecten van na de oorlog beter te begrijpen. Het is ook een zeer belangrijk verhaal voor de jongere generaties van nu die weinig of geen voeling meer hebben met wat hun voorzaten hebben meegemaakt. Bovendien is het aantal directe getuigen, met de jaren, sterk verminderd. Hun dagelijkse zorg om in die dagen toch iets eetbaars en misschien zelfs lekkers op tafel te krijgen, staat overigens mijlenver van de huidige culinaire onbezorgdheid die (gelukkig) jonge mensen van vandaag kenschetst.

Eddie Niesten was jarenlang werkzaam in het Centrum voor Agrarische Geschiedenis (KUL) en schreef tal van publicaties met betrekking tot gastronomie en culinaire ontwikkelingen. Recent waren dat ‘Goesting in Vlaanderen’, ‘Wat wij al eeuwenlang lekker vinden’ en ‘Op de wijze van de chef’. Hij is tevens medeauteur van de in Nederland bekroonde ‘De Keuken van Ons Moeder’.

Inkom 5 € drankje en oorlogshapje inbegrepen.

 

 

 

          naar overzichtstabel


 

 

Dank voor uw aandacht. - Laatste aanpassing op 11 september, 2014. - Vraag inlichtingen aan de bestuursleden - Groeten van de Webmaster Gustaaf Salens